Saizang khuapi pen tangkhua kici a, kumpi ulian mipil misiam tampi khankhakna zong kici hi. Ahizong kei theih khak na ciang-ah Saizang khuapi tangthu, Saizang mite zat ngeina leh Saizangta mipil misiamte tangthute laibu a akibawl, Zolai, Kawllai, Manglai a akigelh pen tawm tuak lai mahmah hi.

Midang te’n mipil cih pen laitan bek cihna hi lo a, akhansung in thuthak bangzah mukhia, laibu bangzah gelh khia cih tawh na gen uh hi. Khangthu/Tangthu khat peuh zong atu ata khang-ah kamdawn peuh tawh kinawsiat sang, laibu laimal mah tawh kiciapteh pen thupi nasa zaw uh hi.


Tua teng ka ngaihsut ciangin Saizang khua tawh kisai laibu in bangzah kigelh khin hiam cih leh Saizang tate gelh laibu bangzah om hiam cih hong om a, athei kha khat peuh in hong pulak nading deihna tawh hih lai agelh kahihi.


Athulu Na Khawhsa na kham nuam hiam?
Agelh Sia Steven Gin Do Nang

Catechrist, Church of Holy Rosemary

Saizang Khuappi
Laiman kum Kigelh lo
Laibu man 2002 kum Christmas letsong
Laibu phacia 4” X 6.5”, Laimai (24)
Laibu bawlna Liaterature & Religious Publication

Diocesan Pastoral Center, Kalaymyo
sia_nang

Sia Gin Do Nang

Hih laibu thukong honna sungah G. Lian Thang (Editor of Herald, Diocesan Pastoral Center, Kalaymyo) in “laibu hoih namnih om a, khat pen atuamna, alaidal leh alaibu mahmah etlawm in deih huai hi. Ahizong in asung thute hoih kei leh tua laibu aleite leh asimte adingin phattuamna om lo hi. Khat pen atuamna, alaidal, alaimai leh abu hoih khol lo napi in asung athute hoih hi. Hih laibu pen anihna pawl hi.” acih mah bangin hih laibu pen neu mahmah leh amel aci ahoih loh hangin asung a thute pen Saizang khuapi, khuazangbup theih ding leh zuih ding, Saizang khua ading akisam mahmah i kiim i paam kepsiam nadan leh tua teng i sepna hang a ih ngah ding hamphatnate kigelh hi.

Laibu gelhpa, Sia Gin Do Nang in athupatna ah
“sumzian kisam lo, gamdang huhna, kumpi huhna kisam lo, thagui thatang bei a sep zong akul lo, khawhsa kham nadingin zuih ding thukhun kong pulak hi” ci-in anuai-a bangin thulupi (10) tawh kicingtak in kigelh hi.
1. Leitung piancilna
2. Antungte ading akisam tui leh leihoih koi pan kingah
3. Saizang inn (700) val kipha ngei
4. Gamhalna
5. Ngaihsut phatding
6. Keel-an lakdan
7. Theiphung haiphung hah un
8. Ninpa pan an
9. Khuazangbup thu tangkona
10. Khantoh nang

Ciapsakna

(A)Athulu: Gamhalna, laimai 11
“Gankhawi pawlkhat te in gamhal leng lono po baih zaw in asel zong hoih zaw ahih manin gan an om zaw ci uh hi.

Ganhing pawlkhat in khuahun zui in a annek zong laih thei uh hi. Tuklai in lono hing dikdek ne a: nacincin, na hawlsuk, na hawltoh sangin khal lai a gampa keu leh nahthel bel ne a, na giah pen tuklai sangin na gante na thauzaw thei lai hi. Gamhal ta kei le hang ahun hong cin ciangin ataang leh abul-ah hong sel veve ding hi. Gampakeu leh nahthel teng haltum mang khin le hang, gan anding lawlawse omlo zaw ding hi. Mi atamzaw in gankhawi sangin lokhawh mah tawh nungta zaw ahih manin gan anding ngaihsutna tawh gamhal ding kilawm lo hi.”


(B)Athulu: Ngaihsut phatding, laimai 14
“Leitung mipil ulian leh biakna makaite in kiim leh paam kepsiam nadingin ih kiim ih paam a om singkung lopa ganhingte tawh kilem nading hong tangko ko hi. Mihingte in amau angsung bek akhualna hangin kilemlohna, khuahun kilumletna, kisiatna te hong tung ahihi. Mihingte ading akhuan azi(human rights)a om mah bangin ganhing singkungte zong akhuan azi piak kul hi.

Khanglui lai pupate in mun leh gam pen dawi a hi. Dawi in kem hi ci’n upna nei ahih manin gamsung a om singkun lopa leh ganhingte amawkna in susia nuam lo uh hi. Singkung liante bang aphuh uh ciangin hih sing keiphuh hi lo hi, kek khak hi acihnopna ung aphuhna tungah suang bek khat ta kikoih se uh hi.”


Hih laibu pen Sia Steven Gin Do Nang in khua leh tui ading deihsakn tampi tawh, 2002 kum Christmas letsong ci-in, amawkna a ahawmkhiat hi. Tulaitak leh mailam-ah ih buaipih tohtoh lai ding Leitung hong Lum Seemsemna leh Khuahun Kilumlehna pen Sia Gin Nang in khua le tui ading vainatak tawh amongkhat hong ciamsak hi. Ahizong thu konghonna sungah G. Lian Thang in “ Tua laibu aleite leh asimte in asung a ki at(gelh) bangin zui kei leh bangmah phattuamna om tuan lo hi” acih mah bangin amawkna a kingah thumaphate ih zuih zawh leh ih zuih zawh loh ki et kik phatphat ding hi.

Athulu Saizang Tuiphum Pawlpi, Diamond Jubilee leh

Biakinn Konghon Pawi
Laibu bawl committee Pa Hau Khaw Pau(Editor)

Pa Suang Khan Thang(President)

Pa Khup Khan Mung(Secretary)
Tangthu kan Pa Suan Kam

Pa Pau Pum Lian

Pa Awn Sian Pau
Laiman kum Kigelh lo
Laibu man Biakinn Konghon Pawi letsong
Laibu phacia 5.5” X 8”, Laimai (303)
Laibu bawlna Yangon
tuiphum_jubilee

Diamond Jubilee

Tuiphum Pawlpi thu teng bek hi lo in, tangthu kante hanciamna tawh Saizang khua tangthu leh Saizang khua-ah pawlpi tuamtuam hong tun nadi thute zong kigelh hi. Pasian thupha ngah Saizang khuami kumpi ulian mipil misiamte tangthute zong kikaikhawm in, lungdam kohna in laibu sungah kipulak lai hi. Tua ban-ah (1)Tonthu, (2)Gal-aih sa-aih, (3)Tangza aih thu, (4)Sawm, (6)Pusa biakna, (7)Pupa ngeina, (8)Zoinn minlawnate cih bangin khanglui ngeina tawh kisai theihhuai thu atuamtuam zong kihel hi.
Hih laibu sungah thulupi (38) tawh Saizang Tuiphum Pawlpi tangthu, Jubilee late tangthu, Saizang khua tangthu leh khanglui pupa ngeina te kicingtakin kigelh in, tua teng bek tham lo appendix sungah Saizang khualim, Saizang gamlim, Saizang gam munmin gammin tuamtuam, Saizang khua innlusi min leh Tedim township sung a khuate min zong kibehlap thuah lai hi.

Ciapsakna

(A)Athulu: Saizang khualim, vengmin telgenna, laimai 268
“Saizang khuamin kivawh cilna in gamsai pona mun zang teng ‘Gamsai Zang’ pan ‘Saizang’ akici suak hi naci uh hi. Amun pen nidang siguina khuabup Khanpi(Hanpi) leh ‘khuul (or) keel ip’ khangsiah teng ci uh hi. Tuma kum 50 lai in Zanglai veng kici a, tutaktak in ateeng om nawn lo hi. Pu Thawmte veeng Pu Mang Sum-te teenna santak teng hih tuak pha diak hi.

Saizang khua veeng min sungah Teising golpi khat pona zang a teengte ‘Teizang veeng’ kici pah hi. Tua mah bangin ‘Sihtui’ tuinak ne a, agei munzang a teengte peuhmah ‘sihtui’ min vom in ‘Sihzang veeng’ kici a tudong in tua mite, tua veeng tegel a teengte in kengsuak uh hi naci uh hi. Saizang khua-ah veeng min leh mun min kigawm vekpi(40)val om hi. Hunkhat lai in inn(800) pan (900) dong kipha ngei ci uh hi.”


(B)Tonh thu: laimai 203 - 204
“Zomite ih kiteen limlim in ‘kha hual’ ci-in ‘akmit etna’ in innkuankim ading ak khat ciat agawh ban-ah, zi nei thak (pasal) ading aklui khat, mothak min in akpi ahih kei leh aklaa khat go uh hi. Tua ak nihte pen nupa thakte tawh kisai nungsang a piangding thute amit en in dawisa pa’n genkhol thei hi kici hi. A ak gawhte uh ahuankhit ciangin amothak min a, agawh akpi/aklaa pen bel amit en in, apumbup in asungte(mothaknu nu le pate)pia uh hi. Mothak pen anu apate tawh tua ni kimusak lo in, azing ciang dong zehtang hi. Nidangin mothakte in apasalte inn-ah an zong ne pah ngam lo kici hi. Tua hih manin mothaknu pen tua ‘akmit etni’ zan anu apate kiang lah ciah thei lo, ama lawmte kiang lah anne laplap pah ngam lo ahih manin zan khuavak gilkial in ihmu thei lo kici hi.

Nupa kiteen zawh kum tam simsim a, tampi nei-in tuuk-an khal-an kicing aneih uh ciangin ‘akmit et’ bek tawh picing nawn lo in, khangluite neih leh lam, gawh leh lup, kidemna lah hisi, nupate ‘kha hualna’ lah ahisi,
Tonh dingin sam lai hi. Tonh ih cih pen i pu i pate upna-ah numei simna ci-in asih khit uh ciangin akha uh vantung gam-ah nupa bang a, om theih hang ‘kha hualna’ ahihi. Azenzen in azi si in, apasal in zikik nei phial tase le zong, a tonh thuah kei nak leh pasal asih teh akha uh azi masa tawh kigawm zaw veve ding, nupakop hi zaw veve ding cih upna kinei hi.”

Hih laibu pen Saizang khuapi pan akibawl laibu teng lak pan Saizang khupi tangthu ahizong, Saizang ngeina thu ahizong, akicing pen khat hi ding hi. Tuciangciang hih laibu sang acingzaw kibawlthuah zo nai lo ahih manin ei mau mahmah leh Saizang khuapi tangthu kan nuam te adingin akicingpen leh amuanhuaipen laibu khat hiding hi.

Thukhupna

Tulian in kakhut sungah Saizang khua tawh kisai himhim pen Sia Gin Do Nang gelh leh Tuiphum Pawlpi Jubilee laibu tegel bek mah om phot hi. 2005 pawl in Br. Zo Khan Mung (tun Fr Zo Khan Mung)laibu khat gelh/bawl ngei a, tun ka koihna thei nawn lo kahih manin hong suaksak thei lo hi.

Col Dal Za Kam in Tan VII akahlai a mangmatna tungtawn in 1952 kum ciang
‘My Conviction’cih laibu hong gelh kici hi. 1964 kum pawl in Saizang Khangno Nasem Pawlpi (Youth Labour Association) te’n zong Laitai khat kumli sung hawm ngei kici hi.

Saizang khuapi pan hi teng bek hi liang lo ding a, adang tuamtuam zong om lai ding cih leh, adang anei leh athei khat peuh hong pulak ding lunggulhna tawh,


Tg. Pau Lam Langh
“Late is better than never”



Leave a Reply.