Tedim gam, Saizang khua Ukpi Pu Thawng Za Khup le Pi Tel Za Kai-te tanu 3 le tapa 3 anungta lak-ah tapasal upen hi a, June 9, 1935 ni-in Saizang khua-ah suak hi. Mualbeem khua Zeyar Kyaw Htin Lt. Col Lian Cin Zam le Pi Ciin Za Ngul-te tanu upen Nu Cing Ngo Niang (Si; May 29, 2004) tawh 1963 kum in kiteeng a tanu 4 le tapa 2 nei uhhi.
Sangkahna1940 kum Saizang khua-ah Zolai Sang akihocil akipan Zolai tankhat kah in tannih azawh khit ciang Leitung Galpi Nihna (WW II) hangin zomsuak theilo hi. Galpi khit ciangin Tedim, St. John Diocesan Boy's High School te ah sangkah a, 1954 kum in Cushing High School, Yangon pan 2nd Division tawh Tan 10 zo hi. Rangoon University-ah Zatolam sinding in I.Sc kah a, Medical College kahthei ding kimlai zui nawnlo in English Literature, Political Science and Western Philosophy tawh 1959 kum in B.A le, 1961 kum in upadi lam pilna B.L (Bachelor of Law) hong zo hi.
Rangoon University akah sungin Zomi Sangnaupang Kipawlna (Hill Chin Students' Union) ah amakai khat in kihel hi. 1957 kum in Zogam Zumpi (Chin Affair Ministry) pan Zomi Namni pen Feb 20 pan Dec 4 ni'n laih ding hong vaihawm uhhi. Tua ciangin Zomi sangnaujpang athukimlo teng in Chin National Day Action Committee hong phut uh a, tua lai-ah Pu Tual Khaw Mang in Chairman seem hi. Zomi Sangnaupang Kipawlna pan akihawm Magazine-te sungah zong Biakna le Ngeina, Numei Innluahna cih thului-te hong gelhkawm hi.
Kumpi Nasepna1960-61 | Rangoon University ah English Tutor seem hi. |
1961-63 | Ki-ukna lam-ah lut in, Pegu Division ah nasep sinna aneih khiat ciang Matupi Townsip-ah Myo-uk (Township Officer) le Third Class Magistrate Power ngah hi. |
1963-65 | Mandalay Division, Yamethin Township ah Second Class Magistrate Power tawh S.D.O (Vuandokza) ngah hi. |
1968-71 | Maymyo-ah District Treasury Officer, Headquaters Magistrate le Registrar of Deeds seem hi. Tua hun sungin First Class Migistrate Power kipia hi. |
1971-72 | Amarapura ah Special Magistrate Power tawh Vuandok seem hi. |
1972-76 | Gamsung ki-ukzia kikhel nading hangin Hakha ah kipuak a, Constitution thak tawh kisai mipi lungsim pulakna le, Hakha Township Election Commission ah Chairman seem hi. |
1976-78 | Tedim Township Peoples' Council ah zum-uk hi. |
1978-84 | Peoples' Council nihna kiteelna ah Chairman kipua ban-ah Chin State Peoples' Council ah member in zong kiteel hi. |
1984-88 | Zakhang in Sagaing Division Zumpi-ah Mangpi seem hi. |
1988-91 | Kalay District-ah Mangpi(Dy-Comissioner) seem hi. Tua laitak in District Chairman pen Lt. Col Thein Sein (Tulaitak Kawlgam lutangpi) hi. |
1991-93 | Kachin State, Putao District ah Mangpi seem hi. |
1993-95 | Chin State, Hakha-ah Menzi (Comissioner) seem hi. |
1995-96 | Magwe Division ah Menzi seem hi. |
1996-98 | Yangon khuapi, Ministry of Home Affaire-ah Director seem hi. |
Mipi ading nasepna
Tedim-ah asepsung (1976-78) in Tedim khua ading UNICEF huhna tawh Sialtang tuilak ding vaihawm hi. Tua ban-ah UNICEF huhna mah tawh Saizang le Kaptel-ah tui ngah ding vaihawmpih hi. Heilei le Sa-ek khua, Sialtui le Suangzang khua kikal mawtaw lam tawhnang vaihawmpih in hunna ngahpih hi. Tedim-ah Sialtang tui akingah khit in thu tuamtuam tawh mansiang zolo a, Pu Tual Khaw Mang in UNICEF Country Representative(Thuzeekpi) Mr. Mendez kiang huhna ngen kik in, tuizawn 4" HDP te pi 27000 (feet) kipia beh hi. Tedim khuapi in Auto Telephone adeih ciangin zong Pu Tual Khaw Mang mah in Yangon aa om kitheihpih ulian te tung genpih in, vaihawmpih hi. Pension alak khit ciangin Zogam le Zomi ading mah lunggulpih in, gam le lei khantoh nading ahih theih tawp in hong panpih a, Saizang khua ading Kengtang tuinaak pan tuilak nading le Kaptel khua ading Gunleipi le tuilak nate ama hamciampih vive hi. Saizang khuapi-ah AG Pawlpi aphut khit ciangin Taang-innpi-ah naupang kepna (Ciimnuai Childcare Center) zong hong aa, khuazang in noptuampih mahmah hi.Tu in Kumpi tungpan phalna akingah naupang kepna sang khat hikhin a, 2011 kum in Japan pan huhna tawh Innpi(Concrete building) khat kilam zo hi. 2005 kum a akihong Saizang BEPS (Zolai Sang) zong Pu Tual Khaw Mang' leitung tung mah ah ama phalna tawh akilam ahihi.
Pasian Nasepna1998 in USA gam, Hawaii tuikulh, Haggai Institute ah Advanced Christian Leadership Seminar kah hi. 1999 kum in Saizang khuasiansiah Pawi-ah innteekpi seem hi. April 27, 2002 ni-in pupa lamsa Saizang Innpi tung-ah AG Pawlpi, Ciimnuai Christian Center hong phut hi. 2011 kum April kha in Saizang khua, Khuangding mual-ah pi 50 val asang taih Singlamtehpi lam hi. A innphiatna ICC Pawlpi, Yangon-ah zong asih dong pawlpi upa seem hi.
June 7, 2011 ni-in Tedim lungtang natna tawh Topa angsung hong zuatsan hi. June 12 ni-in Tedim pan aluanghawm kipuasuk a, June 13 ni-in Saizang Khuapi Sukte khan-ah kigui hi.
Source: MUANDING Laitai (Lom 5, Hawm 2)